درباره سنسور کنترل فشار باد لاستیک خودرو یا TPMS چه می‌دانید؟
شاید برای شما هم پیش آمده باشد که هنگام رانندگی، نشانگر مربوط به سیستم کنترل فشار باد لاستیک را دیده باشید. این چراغ به شکل سطح مقطع یک لاستیک یا به زبانی ساده‌تر یک نعل اسب زردرنگ است که در صورت روشن شدن، یک علامت تعجب در میان آن ظاهر می‌شود، اما آیا با انواع و عملکرد سیستم کنترل فشار باد لاستیک آشنا هستید؟ ما در این مقاله قصد داریم معرفی انواع آن سیستم کنترل فشار باد تایر بپردازیم و چگونگی عملکرد هر کدام از آن‌ها را برایتان شرح دهیم. پس اگر در مورد TPMS یا سیستم کنترل فشار باد لاستیک سوالاتی دارید، تا انتهای این مقاله با بلاگ دادزن همراه باشید.
تنظیم باد لاستیک چه اهمیتی دارد؟
فشار باد لاستیک یکی از عواملی است که در عملکرد صحیح خودرو و جلوگیری از بروز تصادفات نقش مهمی دارد. کم شدن بیش از حد باد لاستیک، باعث افزایش اصطکاک آن با سطح جاده شده و بالا رفتن مصرف سوخت را به همراه خواهد داشت. همچنین لاستیک کم‌باد به دلیل اینکه سطح تماس بیشتری با جاده دارد، سریع‌تر گرم می‌شود و احتمال ترکیدن آن بیشتر خواهد بود. کاهش پایداری و عدم تعادل مناسب خودرو، کاهش فرمان‌پذیری و همچنین کاهش شتاب، از دیگر مشکلاتی هستند که کم باد بودن لاستیک خودرو می‌تواند موجب آن‌ها شود.
سیستم TPMS یا سیستم کنترل فشار باد لاستیک چیست؟
در گذشته برای مشاهده و اطمینان از فشار مناسب باد لاستیک از گیج‌های دستی استفاده می‌شد، به این صورت که راننده مجبور بود برای کنترل فشار باد لاستیک خودرو، از آن خارج شده و فشارسنج را به لاستیک متصل کند. همانطور که پیداست، این روش سختی‌ها و مشکلات زیادی را به همراه داشت و علاوه بر این، وضعیت باد لاستیک را فقط در چند مقطع زمانی مشخص می‌کرد. به دلیل وجود این مشکلات و همچنین حوادث فراوانی که در اثر عدم اطلاع از وضعیت لاستیک به وجود آمد از سال ۲۰۰۷ میلادی به بعد، اغلب خودروسازان ملزم به استفاده از سیستم TPMSیا کنترل فشار باد تایر در خودروهای خود شدند. سیستم TPMS می‌تواند فشار باد تایرهای خودرو را به صورت مداوم بررسی کرده و در صورت کاهش محسوس فشار، به راننده هشدار دهد. به این ترتیب راننده نیز می‌تواند برای رفع مشکل اقدام کرده و از بروز مشکلات ثانویه جلوگیری کند.
انواع سیستم کنترل فشار باد لاستیک
سیستم‌های TPMS یا کنترل فشار باد تایر، بر اساس نحوه عملکرد و جمع‌آوری اطلاعات، به دو نوع یعنی سیستم DTPMS یا کنترل فشار باد لاستیک مستقیم و ITPMS یا سیستم کنترل فشار باد لاستیک غیر مستقیم تقسیم می‌شوند. در ادامه به معرفی و بررسی هر دو نوع سستم‌های کنترل باد تایر می‌پردازیم.
- DTPMS یا سیستم کنترل فشار باد لاستیک مستقیم
در این سیستم اطلاعات مربوط به فشار باد لاستیک‌های خودرو، از طریق سنسورهایی که در داخل و یا بیرون از لاستیک کار گذاشته شده‌اند، جمع‌آوری می‌شود. این سنسورها به باتری‌های داخلی مجهز هستند تا بتوانند مدت زمان نسبتا طولانی به کار خود ادامه دهند. اطلاعات گردآوری شده توسط این سنسورها، به سیستم کامپیوتر مرکزی خودرو ارسال می‌شوند تا تحت پردازش قرار بگیرند. به محض اینکه کاهش محسوس فشار باد در یکی از لاستیک‌های خودرو بوجود آید، چراغ مربوط به این سیستم روی پشت آمپر خودرو روشن شده و راننده را از تنظیم نبودن باد تایر مطلع می‌سازد.
مزایا و معایب سیستم کنترل باد لاستیک مستقیم
همانطور که گفتیم نوع مستقیم TPMS از سنسورهایی استفاده می‌کند که در تماس با تایر خودرو هستند، بنایراین می‌توانند فشار باد داخل تایر را با دقت بالا و به صورت لحظه‌ای مخابره کنند. تعویض یا جابجایی لاستیک‌ها، در عملکرد سیستم اختلال ایجاد نمی‌کند و فقط به یک تنظیم ساده نیاز است. باتری سنسور TPMS مستقیم، طول عمر بالایی دارد و تا چند سال پاسخگوی نیاز خودرو شما خواهد بود. از طرفی، این باتری‌ها قابل تعویض نیستند و پس از اتمام باتری، کل سنسور را باید تعویض کنید. هزینه‌های مربوط به این سیستم، در مجموع گران‌تر از نوع دیگر یعنی سیستم کنترل باد لاستیک غیر مستقیم تمام می‌شوند که می‌تواند یک امتیاز منفی برای آن تلقی شود.
- ITPMS یا سیستم کنترل فشار باد لاستیک غیرمستقیم
سیستم‌های کنترل باد تایر غیر مستقیم بر خلاف نوع مستقیم آن، برای رصد فشار باد لاستیک‌ها از سنسور استفاده نمی‌کنند. این سیستم‌ها با استفاده از یک اصل ساده فیزیکی، وضعیت باد لاستیک‌های خودرو را حدس می‌زنند. به همین دلیل به آن‌ها سیستم کنترل باد لاستیک غیر مستقیم گفته می‌شود. در واقع این سیستم‌ها، سرعت چرخش هر لاستیک را بررسی کرده و از طریق آن، میزان باد لاستیک را تخمین می‌زنند. اطلاعات سرعت چرخ‌ها، از طریق حسگرهایی که توسط سیستم ترمز ضدقفل استفاده می‌شوند به دست می‌آیند. برای درک بهتر روش کار سیستم iTPMS، لاستیک‌های یک خودرو در حال حرکت را در نظر بگیرید که از فشار مناسب و در نتیجه اندازه طبیعی برخوردارند؛ حال اگر یکی از تایرها کم باد شود، اندازه آن از لاستیک‌های دیگر کمی کوچکتر خواهد شد و برای اینکه بتواند همپای لاستیک‌های دیگر و البته خود خودرو حرکت کند، باید با سرعت بیشتری بچرخد. افزایش سرعت یکی از لاستیک‌ها نسبت به لاستیک‌های دیگر، حاکی از کم شدن باد آن لاستیک است و موجب روشن شدن چراغ هشدار باد لاستیک خواهد شد.
مزایا و معایب سیستم کنترل باد لاستیک غیرمستقیم
سیستم TPMS غیرمستقیم، در مقایسه با نوع مستقیم آن ارزان‌تر است و به نگهداری و مراقبت کمتری هم نیاز دارد. در مقابل فرسایش ناهماهنگ لاستیک‌ها می‌تواند عملکرد دقیق این سیستم را دچار اختلال کند. این مشکل بخصوص زمانی رخ می‌دهد که بخواهید جای لاستیک‌های جلو و عقب را تعویض کنید. علاوه بر این‌ها، بعد از تنظیم باد لاستیک‌های خودرو، تنظیم سیستم TPMS باید دوباره انجام شود.
